Znane jako prohormony, te specyficzne związki chemiczne mają unikalną zdolność do przekształcania się w aktywne hormony w ciele człowieka. Są one często używane w świecie sportu i kulturystyki, gdzie są doceniane za ich pozytywny wpływ na wydolność organizmu, rozwój masy mięśniowej i szybkość regeneracji po treningu. Jednak ich stosowanie jest również źródłem wielu kontrowersji ze względu na potencjalne skutki uboczne.
Czym są prohormony?
Prohormony to związki chemiczne, które mają zdolność do transformowania się w aktywne hormony dzięki działaniu enzymów w ciele człowieka. Mogą one występować naturalnie w naszym organizmie, ale są także dostarczane z zewnątrz. Po przekształceniu, prohormony stają się biologicznie aktywnymi hormonami oddziałującymi na receptory hormonalne w komórkach docelowych, wpływając na różne procesy fizjologiczne. Ich głównym celem jest poprawa wydolności fizycznej, rozbudowa masy mięśniowej, zwiększenie siły oraz przyspieszenie procesów regeneracyjnych organizmu po wysiłku fizycznym.
Na rynku suplementów diety można znaleźć wiele różnych rodzajów prohormonów, które wykorzystuje się w zależności od celu i efektu, który chcemy osiągnąć. Na przykład prohormony testosteronu, takie jak dehydroepiandrosteron (DHEA) czy 4-androstenediol (4-AD), są często stosowane w celu zwiększenia poziomu tego hormonu anabolicznego, odpowiedzialnego za rozwój masy mięśniowej i siły. Prohormony witaminy D, takie jak cholekalcyferol (D3) czy ergokalcyferol (D2), są używane do uzupełniania niedoboru witaminy D, zwłaszcza w okresach zimowych, gdy nasze ciało jest mniej eksponowane na słońce.
Warto również wspomnieć o związkach roślinnych, takich jak fitosterole, flawony, izoflawony, saponiny trójterpenowe, saponiny steroidalne, buteiny, pochodne aminokwasów i kwas ursolowy, które czasem określane są jako „naturalne prohormony”. Nie ulegają one przekształceniu w aktywne hormony w ciele człowieka, ale mogą oddziaływać na poziomie receptorów hormonalnych.
Jak działają prohormony?
Działanie prohormonów związane jest z ich zdolnością do przekształcania się w biologicznie aktywne hormony, które oddziałują na komórki docelowe. Proces ten może zachodzić w różnych tkankach organizmu, takich jak wątroba, mięśnie, gruczoły płciowe czy kora nadnerczy. W zależności od rodzaju prohormonu mogą one wykazywać działanie androgenne, estrogenne lub anaboliczno-androgenne, wpływając na procesy metaboliczne, wzrost i rozwój tkanek, syntezę białek oraz wydolność fizyczną.
Jednak stosowanie prohormonów jest kontrowersyjne i często regulowane prawem ze względu na ryzyko związane z niekontrolowanym stosowaniem. Może to prowadzić do działań niepożądanych, zakłócenia naturalnej równowagi hormonalnej organizmu oraz naruszenia przepisów antydopingowych w sporcie.
Skutki uboczne prohormonów
Potencjalne skutki uboczne stosowania prohormonów obejmują zaburzenia hormonalne, takie jak zmiany poziomu testosteronu, estrogenów czy innych hormonów, co może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Mogą one także wpływać na zachowanie, powodując na przykład zwiększenie agresji lub zmiany nastroju. Dodatkowo niektóre prohormony mogą być szkodliwe dla wątroby, powodować interakcje z innymi lekami lub suplementami, a w przypadku sportowców – prowadzić do dyskwalifikacji i innych sankcji.